ŞEHZADE İMARETHANESİ TARİHÇESİ
ŞEHZADE MEHMET İMARETİ
1543-1548
Cami haziresinin güneyinde, Dede Efendi Caddesi’nde yer almaktadır. Hemen yanı başındaki mekteple birlikte, Siyasal Vakfı (İstanbul Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Mezunları ve Mensupları Vakfı)’nın kullanımına tahsis edilmiştir.
Plan ve Strüktür
Kaynaklarda “dârüzziyafe” ve “dârü’l-it’am” gibi adlarla anılan Şehzâde Mehmet İmareti, Şehzâde Camii’nin dış avlusunu güney yönünde sınırlayan Dede Efendi Sokağı’nın güney yakasında bulunmaktadır. Kuzeydeki kapıdan girilen imaret, kare planlı, revaksız bir iç avlunun sağında ve solunda yer alan altışar kubbeli iki bölümden oluşur. Dikdörtgen bir alana yayılmış olan imaretin boyutları 64 x 28 metredir. Batı kanattaki yan yana üç odadan ikisi erzak deposu, diğer üçüncüsü mutfaktır. Doğu kanattaki çift kubbeli ön oda yemekhane, onun arkasındaki büyük bölüm ise mutfaktır. Doğudaki bu büyük mutfak tepelerinde birer hava bacası bulunan, ortada sekizgen ayaklara oturan dört kubbe dört tonozlu birimden oluşur. Nilüfer Hatun İmaretinde (İznik) olduğu gibi, erken dönem Osmanlı imaretlerinde benzer bir planlama uygulanmıştır. Tamamen kesme küfeki taşından inşa edilen yapının kurşunla kaplı örtü sisteminde, hafif olması nedeniyle tuğla kullanılmıştır. Yapının hemen yanında (batısında) Sıbyan Mektebi yer almaktadır.
Mimari Öğeler
Avluya bakan odalarda birer kapı bulunmaktadır. Yemekhane, İkisi sokağa biri avluya bakan üç pencere ile aydınlatılmıştır. İmaretin en geniş mekânı olan büyük mutfakta, tepeleri havalandırma bacaları ile donatılmış bulunan kubbeler ile tonozları taşıyan kemerler, ortada, biri kare diğeri haç kesitli iki payeye oturuyor. Kubbelerin havalandırma bacaları sekizgen kesitli ve kubbeli, tonozdakiler ise kare kesitli ve piramit külahlıdır.